25 november - afl. 10: Over stuwwal en stuifduin

Locaties die in deze aflevering te zien zijn:

• Mookerheide/St.Jansberg
• Niersdal
• Eckeltse bergen
• Gorgerveen
• Kasteel Bleijenbeek
• Reindersbeek
• Bezoekerscentrum Reindersbeek

Wat gaan we in deze aflevering zien?

In het uiterste puntje van Noord-Limburg ligt een fraai stuwwallen-landschap. De St. Jansberg en de Mookerheide. In de laatste ijstijden vormden gletsjers dit bijzondere landschap. De bronbeekjes van de St. Jansberg lopen langs de steile flanken het Maasdal in. De Bovenste Plasmolen is hier een Rijksmonument en is als watermolen in bedrijf. De Mookerheide is een droog heideterrein, omgeven door bos. Een open landschap met struikheide en verspreid staande vliegdennen, dat is kenmerkend voor een heidegebied. Archeoloog Paulussen heeft een aantal stenen werktuigen meegenomen en laat ons aspecten zien van de evolutie van de mens. De ontwikkeling van stenen vuistbijlen tot uit vuursteen geslepen messen.

Het landschap van het uiterste noorden van Limburg wijkt qua ontstaanswijze af van dat in de rest van de provincie. Zowel het Scandinavische landijs (in de voorlaatste ijstijd) als de rivier de Rijn hebben - naast de Maas - een belangrijke rol gespeeld in het ontstaan van dit landschap – Maurice Paulissen, landschapshistoricus

We blijven in Noord-Limburg en wel bij de rivier de Niers in de buurt van Gennep. Landschapshistoricus Paulissen heeft hier een mooi verhaal en dat zal veel mensen verbazen. Hij legt uit dat het Niersdal vroeger het Rijndal was. Het Noord-Oostelijk deel van het Maasduinengebied wordt gevormd door de Eckeltse bergen. Sinds 1972 is dit gebied in bezit van Stichting het Limburgs Landschap. Op de Eckeltse bergen is het stuifduinenlandschap uitstekend te zien. Archeoloog Rob legt uit hoe het landschap er in de ijstijd eruit zag. Met behulp van pollenonderzoek kan men aantonen welke vegetatie er in de historie groeide. Landschapshistoricus Maurice geeft uitleg over het ontstaan van paraboolduinen in de ijstijd.

We bezoeken ook cultureel erfgoed zoals de kasteelruïne Bleijenbeek in Afferden. Hier krijgen we uitleg waarom er op deze plaats een kasteel werd gebouwd. Kasteel Bleijenbeek werd in februari 1945 door een bombardement van de Engelse RAF verwoest. Het is nu kasteelruïne Bleijenbeek. De gelijknamige stichting zorgde voor consolidatie van dit cultureel erfgoed, dat in 2016 werd opgeleverd. Stichting het Limburgs Landschap speelt hierbij ook een belangrijke rol. In het Limburgs museum laat conservator Benoît Mater maquettes zien over de bouwhistorie van Bleijenbeek en ze toont ons ook vondsten die er zijn gedaan. 

Bij het Reindersmeer werd ruim 30 jaar beton- en metselzand gewonnen. Door het werk van de ontzanders ontstond een kunstmatig natuurvriendelijk ingericht meer. In het bezoekerscentrum van Stichting Het Limburgs Landschap bij het Reindersmeer komen we o.a. meer aan de weet waar Rijn en Maas stroomden in een geologisch ver verleden.

Tekst Dénise Nijsten-Bannier

Meer weten

• Meer weten over Kasteel Bleijenbeek? Klik hier 
• Meer weten over Bovenste Plasmolen? Klik hier en hier 
• Meer weten over de Maasduinen? Klik hier en hier
• Meer weten over de Eckeltse bergen? Klik hier

Tip!

• Neem een kijkje in het bezoekerscentrum van Stichting Het Limburgs Landschap bij het Reindersmeer. Klik hier
• En vergeet vooral de lezing op donderdag 28 november niet! Hoe het veen verdween – Gebruik, ontginning en herstel van het Koningsven, 1731-2017 door Paul Thissen. Voor meer informatie over deze lezing, klik hier >>

En vergeet onze excursie niet op woensdag 28 november!
Voor inschrijving en meer info over deze landschapsexcursie, klik hier >>