4 november - afl. 7: Aantasting en herstel Geleenbeekdal
Locaties die in deze aflevering te zien zijn:
- Geleenbeek-Benzenraderhof
- Weltermolen
- Biesenhof
- Plateau Sweikhuizen
- Aw kirk Spaubeek
- Kasteel Terborg
- Wolfhagerbos
- Oude Pastorie
- Vloedgraaf
Wat gaan we in deze aflevering zien?
We zijn vandaag in Zuid- Limburg in het stroomgebied van de Geleenbeek. De Geleenbeek heeft 28 zijbeken. Het dal van de Geleenbeek is een langgerekt en waardevol groen gebied in het Nationaal Landschap Zuid- Limburg. De beek loopt door karakteristieke landschapstypen o.a. door heuvels, hellingbossen, zacht glooiende hellingen en door droge en natte graslanden.
Samen met landschapshistoricus Maurice Paulissen gaan we naar Benzenrade, een gehucht bij Heerlen. Hier ontspringt de Geleenbeek. Er zijn een aantal interessante wandelroutes uitgezet in het Geleenbeekdal. Niet alleen de fraaie landschappen springen daarbij in het oog maar ook cultureel erfgoed zoals kastelen en hoeves. Het huidige kasteel Terborgh is een 17e eeuwse hoeve en is een rijksmonument.
'Het dal van de Geleenbeek moet voor 1900 de schoonheid van het bekendere Geuldal hebben evenaard, zowel qua natuur, landschap, als qua erfgoed. Onder meer door de mijnbouw rond Heerlen en Geleen zijn in de 20e eeuw landschappelijke waarden verloren gegaan, werd de beek rechtgetrokken en was de waterkwaliteit bedroevend slecht. Maar dankzij de inspanning van vele partijen zijn de laatste decennia veel verbeteringen opgetreden: de beek heeft op veel plekken haar kronkelende karakter teruggekregen, de waterkwaliteit is sterk verbeterd, en er is meer aandacht voor al het moois dat langs de Geleenbeek te zien is.' - Maurice Paulissen, landschapshistoricus.
Als we doorlopen langs de Geleenbeek komen we bij Sweikhuizen; het dorp ligt op een helling. Op de helling staan pruimenbomen, Rengelaoten. De stichting Sjweikeser Rengelaot zet zich in voor herstel van dit fraaie pruimenbomenlandschap en met succes. Bovenop het plateau gaan we naar een belangrijke archeologische vindplaats, samen met archeoloog Rob Paulussen.
De oude Pastorie tussen Neerbeek en Beek is een Rijksmonument met een bijzondere geschiedenis. Archeologen verwachtten sporen te vinden van het grote complex inclusief de gracht. Maar er werden ook allerlei andere vondsten gedaan. Benoît Mater, conservator in Limburgs museum, toont ons vondsten, waaronder ook een pot van de bandkeramiekers.
Stichting het Limburgs Landschap zorgde voor de restauratie en uitbreiding van de oude Pastorie. Cultureel erfgoed dat een sleutelpositie heeft in de ontstaansgeschiedenis van Beek. De oude Pastorie is de verbinding tussen het drukke stedelijk gebied en het omliggende landschap. Een ware oase tussen de verstedelijking. Hier begint de Poort naar het heuvelland waar allerlei kleine landschapselementen te vinden zijn, zoals heggen, houtwallen of een holle weg in het landschap.
Kortom, natuur, archeologie en landschapsgeschiedenis, meer dan de moeite waard!
Meer weten over de eerste boeren, bandkeramiek en de Oude Pastorie?
Bekijk de website: http://www.beeksverleden.nl
Meer weten over het Geleenbeekdal
https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/geleenbeekdal
en https://www.limburgs-landschap...
Kennis maken met de heemkunde vereniging Beek, kijk op:
http://www.heemkundebeek.nl/index.php/archeologie
Verder lezen over de eerste boeren in Nederland?
Hoofdstuk 3 in Onder onze voeten. De archeologie van Nederland, door E. Van Ginkel en L. Verhart (2009).
Wandeling Bandkeramiek:
https://www.routeyou.com/nl-nl/route/view/4343447/recreatieve-wandelroute/bandkeramiek-wandelroute-beek
En vergeet natuurlijk onze landschapsexcursie op 10 november niet!
Voor inschrijving en meer info over deze landschapsexcursie, klik hier >>