30 september - Aflevering 2: Genieten van het Landschap

Wat gaan we in deze aflevering zien?

We vertrekken in het Zuidelijk Geuldal bij Cottessen. Hier is de natuurlijke staat van de Geul met afkalvende oevers, stroomversnellingen en meanders goed te zien. Het Geuldal, een beetje buitenland. Een schril contrast met het merendeels vlakke Nederland. 

Heel bijzonder is hier het geologisch monument, de Heimansgroeve. Maurice Paulissen vertelt over de historie ervan. We kijken nog even verder rond in dit prachtig stukje Limburg. Als we de Geul verder volgen arriveren we in de buurt van Valkenburg. Archeoloog Rob Paulussen neemt Edmond mee naar een plaats aan de oever van de Geul waar bijzondere vondsten zijn gedaan uit de ijzertijd. Ook gaan we naar de Goudsberg. Daar stond vroeger een Romeinse wachttoren. De contouren zijn op hoogtekaarten nog goed zichtbaar. 

In de Plenkertstraat in Valkenburg zijn nog restanten te zien van de vuursteenmijn. Rob legt uit hoe de mensen vroeger de vuursteen uit de mijn haalden. In het Limburgs museum is een maquette te zien. 

We verplaatsen ons nu naar het natuurontwikkelingsgebied Ingendael, gelegen tussen Houthem, Berg en Terblijt en Vilt. Sinds 1996 beheert Stichting het Limburgs Landschap het gebied. Hier mag de natuur haar gang gaan. Door hun graasgedrag zijn grote grazers zoals Gallowayrunderen en Konickpaarden de natuurlijke beheerders van Ingendael. In een natte periode en zeker als de Geul buiten haar oevers treedt verandert Ingendael tijdelijk in een moerasgebied. 

Maurice Paulissen legt uit hoe de Bergse hei op den duur bos werd. Een fraai hellingbos op de oude plaats van een heidegebied. 

De provinciale weg langs Ingendael van Meerssen richting Valkenburg heeft een rijke historie. De Via Belgica is te herkennen aan de rij bomen die hem markeren. Een historische weg uit de Romeinse tijd. We arriveren vervolgens in Meerssen bij de Herkenberg. Hier lag vroeger een grote Romeinse villa. 

Ten noorden van Maastricht bij landgoed Vaeshartelt gaat het Geuldal over in het Maasdal. De combinatie Natuur en historie is meer dan de moeite waard!

Tekst Dénise Nijsten-Bannier

Cottessen. Foto © Cine Trias Nederland b.v.

Maurice Paulissen, landschapshistoricus:

'Deze aflevering laat zien hoe het Geuldal sinds de prehistorie een aantrekkelijke vestigings- en werkplaats is geweest voor de mens, vanwege:
- de aanwezigheid van bijzondere delfstoffen (bijv. vuursteenwinning bij Valkenburg, bouwsteen in Heimansgroeve)
- de agrarische potentie van de omliggende lössplateaus in combinatie met het waterrijke dal (Romeinse villa Herkenberg)
- zijn strategische ligging aan een belangrijke Romeinse verbindingsweg (Via Belgica)
- recenter: als plek voor buitenverblijven en landgoederen en als toeristische bestemming ('een stukje buitenland in NL')'

Voor meer info over de vuursteenmijnen in Limburg zie: https://www.vuursteenmijnen.nl

Voor de landschapsexcursie die bij deze aflevering hoort, klik hier >>