2 december - afl. 11: Natte winning rond Maasplassen
Locaties die in de aflevering voorkomen:
- Maasplassen
- Urmond
- Oude Maasbedding
- Roerdalslenk
- Rozenkerkje Asselt
- Pietersplas
- Lus Linne
- Spoorplas
- Geerlingsplas
- Hoeve Hartelstein
Wat gaan we in deze aflevering zien?
We beginnen deze aflevering van Natuurlijk Limburg in Midden-Limburg bij de Maasplassen. Om de omvang van de Maasplassen in Midden-Limburg goed te kunnen overzien gaan we ze bekijken van grote hoogte. Ten zuid-westen van het dorp Ool ligt de door grindwinning ontstane Oolderplas. Tijdens de baggerwerkzaamheden zijn er archeologische vondsten gedaan. Onder andere het zilveren zwaard (het Vikingen zwaard) van Wessem is een belangrijke vondst. Helaas is er ook veel verloren gegaan bij het baggeren. Archeoloog Rob Paulussen legt uit dat men in latere jaren magneten aan de zijkanten van de baggermolen heeft geplaatst om zo ijzeren voorwerpen te ontdekken. In het Limburgs museum in Venlo laat conservator Benoit Mater ons een zwaard uit de bronstijd zien, dat gevonden is in Ool.
Ook zijn er andere vondsten in het museum te zien, die zijn gevonden bij natte winning. Zoals een fraaie combinatie van voorwerpen die werden geofferd aan de Goden.
Het schiereiland Isabelle Greend is gelegen tussen de Maas en de Oolderplas. Nieuwe natuur in het Midden-Limburgse Maasplassengebied. We volgen de Maas nu ter hoogte van Neer. Wat de natte winning betreft zijn hier veranderingen ontstaan en dat heeft een natuurlijke oorzaak. Tijd om even rond te kijken met landschaphistoricus Maurice Paulissen. De Roerdalslenk, een breuk in de aardkost, die begrenst hier het gebied. Het Maasdal wordt naar het noorden smaller, de grindgaten houden hier op.
Sinds de 20e eeuw speelt de Maas in Limburg delfstoffenprovincie een cruciale rol als grootschalige grindleverancier. We kunnen drie opeenvolgende fasen onderscheiden in de grindwinning:
1) aanvankelijk (begin 20e eeuw) winning in de Maasbedding zelf;
2) sinds omstreeks Tweede Wereldoorlog diepe grindgaten in vooral Midden-Limburg (met grote impact op het landschap
3) sinds de jaren 1990 is de strategie: ondiep ontgrinden door weerdverlaging in het winterbed van de Maas.
Parallel aan deze veranderde inzichten over grindwinning, is ook de aandacht voor archeologische vondsten bij de werkzaamheden sterk toegenomen. - Maurice Paulissen, landschapshistoricus.
Aan de andere kant van de Maas, bij Asselt, bevindt zich een oud laat middeleeuws kerkje. Archeoloog Rob wijst op de Maaskeien en oude Romeinse dakpannen in de muur die zijn gebruikt bij de bouw ervan.
We gaan naar het zuiden. Aan de oostkant van de Maas onder Maastricht ligt de grootste grindplas van Zuid-Limburg. De Pietersplas heeft ook hier een dubbele functie. Recreatie en natuurgebied. De recreanten in de zomer verstoren immers geen watervogels in de winter.
Landschapshistoricus Maurice legt uit dat al lang geen toestemming meer wordt gegeven om zulke diepe grindgaten te graven en uiteraard kunnen we de klok helaas niet terugdraaien. Maurice neemt ons mee naar Itteren waar nu een nieuwe vorm van grindwinning wordt toegepast. Er wordt nu wel rekening gehouden met de natuur. Een combinatie van beveiliging tegen hoogwater en natuurontwikkeling.
Meer weten
Limburgs Landschap heeft 82 ha water en oevers langs de Maas in beheer:
https://www.limburgs-landschap...
Over de Vikingen in Asselt? Lees verder op:
https://www.limburger.nl/cnt/dmf20170907_00046092/vikingen-in-limburg-blijkt-een-grote-fabel
Tip!
Wil je meer weten over bronzen zwaarden in Limburg. Bezoek dan de archeologische afdeling in het Limburgs Museum.
Voor inschrijving en meer info over deze landschapsexcursie, klik hier >>