14 oktober - Aflevering 4: Nationaal Park Maasduinen
Nationaal Park de Maasduinen herbergt een enorme historische gelaagdheid - een grote rijkdom aan fenomenen en erfgoed uit zeer verschillende perioden van de geschiedenis, van prehistorie tot de Tweede Wereldoorlog en nog recenter.
Juist in onze grote natuurgebieden, zoals de Maasduinen, die nooit voor landbouw of woningbouw op de schop gegaan zijn, is veel bewaard gebleven wat betreft bodemsporen en kleine hoogteverschillen waar een menselijke geschiedenis aan verbonden is.
Locaties die te zien zijn in deze aflevering:
- Koningsgraf De Hamert
- Oorlogsmonument De Hamert
- Urnenveld De Hamert
- Groeve Blok
- Gelders Nierskanaal
- Fossa Eugeniana
- Fort Lingsfort
- Landgoed Arcen
Wat gaan we in deze aflevering zien?
We zijn vandaag in Noord- Limburg op Landgoed de Hamert. Dit gebied, gesitueerd tussen de Maas en de Duitse grens omvat een breed scala aan landschapstypen. De hoefijzervormige paraboolduinen zijn kenmerkend voor het Nationaal Park de Maasduinen. Ze zijn ontstaan tegen het eind van de laatste ijstijd.
Rob Paulissen vertelt aan Edmond over de grote, hoog en centraal in het natuurgebied “de Hamert” gelegen grafheuvel, het zogenaamde Vorstengraf. Deze stamt uit de oudste periode. Door de ligging en omvang van de grafheuvel (doorsnede 20 m en hoogte 3 m) vermoedt men dat een belangrijk persoon deze heuvel als laatste rustplaats heeft gekregen.
Begin vorige eeuw werd er veel ontgonnen en een Duitse eigenaar die aan het ontginnen was ontdekte grafheuvels. Archeoloog Holwerda is verder gaan graven en hij ontdekte zo’n 100 grafheuvels. Ook zijn er talloze urnen gevonden.
Het Vorstengraf op het paraboolduin bij het Pikmeeuwenwater is een van de grootste grafheuvels van Nederland. Door de ligging en de omvang van de grafheuvel vermoedt men dat een belangrijke persoon deze heuvel als laatste rustplaats heeft gekregen. - Rob Paulissen
Samen met Maurice Paulissen gaan we vervolgens naar het oorlogsmonument uit de Tweede wereldoorlog, een eenvoudig houten kruis dat op de rand van heide en bos staat. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is op deze plaats een aantal leiders van het Limburgse verzet geëxecuteerd. Nog jaarlijks worden hier op 4 mei tijdens de Nationale dodenherdenking de gefusilleerden herdacht. Ook de historie van heide krijgt alle aandacht hier op “de Hamert.”
Nationaal Park de Maasduinen herbergt een enorme historische gelaagdheid - een grote rijkdom aan fenomenen en erfgoed uit zeer verschillende perioden van de geschiedenis, van prehistorie tot de Tweede Wereldoorlog en nog recenter.
Juist in onze grote natuurgebieden, zoals de Maasduinen, die nooit voor landbouw of woningbouw op de schop gegaan zijn, is veel bewaard gebleven wat betreft bodemsporen en kleine hoogteverschillen waar een menselijke geschiedenis aan verbonden is. - Maurice Paulissen
Natuurherstel en natuurontwikkeling door het Limburgs Landschap zorgen voor prachtige resultaten. Het Heerenven is daarvan een schitterend voorbeeld. Vanaf 1999 is een grasland veranderd in een groot ven. Vlakbij dit Heerenven is een groot urnenveld ontdekt. We bezoeken het Limburgs Museum in Venlo waar conservator Benoît Mater ons verschillende urnen laat zien en daarbij uitleg geeft over de vindplaats ervan.
Het Geldernsch Nierskanaal is ook een onderdeel van landgoed de Hamert. Door het natuurlijke hoogteverschil van zo’n 7 meter heeft het kanaal het karakter van een bergbeek. Natuurlijk komen we daar meer aan de weet over de geschiedenis van het Geldernsch Nierskanaal.
Vervolgens kijken we nog verder terug in de geschiedenis op zoek naar sporen van een kanaal uit de 80- jarige oorlog. En dan hebben we het over Fossa Eugeniana. Aan de Fossa Eugeniana ligt Fort Lingsfort ook wel Fort Hazepoot genoemd. Een grote heuvel herinnert eraan.
Op Landgoed Arcen is een historische doolhof, die men op oude kaarten goed kon zien. En nadat de doolhof beter zichtbaar werd gemaakt proefde Edmond Staal ook even de sfeer van het 18e eeuwse monument.
Natuur, archeologie en landschapsgeschiedenis, meer dan de moeite waard!
We nodigen u uit om samen met ons zelf de verhalen in het landschap te ontdekken. Na elke tv-aflevering gaan we op excursie.
Voor de landschapsexcursie die bij deze aflevering hoort, klik hier >>
Meer informatie?
Bezoek ook het infocentrum De Maasduinen. En wil je meer info over het landgoed De Hamert? Bezoek dan de site van het Limburgs Landschap.