23 december - Afl. 14 Reizen door het landschap

Locaties die in de aflevering voorkomen:

• Reizen door het landschap Miljoenenlijntje 
• Eys 
• Via Belgica Houthem 
• Wahlwiller 
• Tramlijn Maastricht –Vaals 
• Wegkruis Maasbahnen Urmond
• Kooistraat 
• Napoleonsbaan 
• Maas Cuyk 
• Santford 
• Landgraaf Koolwegen 
• Duits lijntje Gennep  

Wat gaan we in deze aflevering zien?

Miljoenenlijntje Met Landschapshistoricus Maurice Paulissen gaan we naar het Miljoenenlijntje, dat werd in 1925 aangelegd voor kolentransport van Schaesberg naar Simpelveld. De aanleg was héél duur, vandaar de naam. De stoomtrein die wij het miljoenenlijntje noemen is de oude lijn van Aken naar Maastricht, die een gedeelte over dat spoor loopt. Daarom heeft men deze naam behouden. De lijn loopt langs landgoed Goedenraad. Het landgoed is eigendom van Stichting het Limburgs Landschap en bestaat uit een kasteel, een kasteelboerderij met omliggende graslanden, een kasteeltuin en een loofbos. Niet alleen de mens reist door het landschap. Heggen kun je voor veel diersoorten beschouwen als verbindingswegen in het landschap.

Via Belgica

En van landgoed Goedenraad verplaatsen we ons naar Houthem. Bij Chateau St. Gerlach bevindt zich het natuurontwikkelingsgebied Ingendael en het hellingbos Bergse Heide, beide in bezit bij Stichting het Limburgs Landschap. Lopend door Ingendael zien we een rij bomen langs een bekende weg met een rijk historisch verleden. Archeoloog Rob vertelt hier over de via Belgica, een oude Romeinse weg.

Kinkenweg

We reizen verder door het landschap en wel van Ingendael naar Wahlwiller. Edmond en landschapshistoricus Maurice lopen daar over een historische weg: een kinkenweg. Dat waren wegen in Zuid-Limburg en aangrenzende regio's die van de 17e tot 19e eeuw gebruikt werd voor transport van graan en/of steenkool met lastdieren. 

"Reizen en transport, de mens die zich door het landschap beweegt van a naar b: het is van alle tijden.
Limburg kenmerkt zich door een landschap met een enorme tijdsdiepte, ook wat het wegennet betreft. Sommige Romeinse verbindingen gaan mogelijk terug op prehistorische routes, andere zijn pas in de middeleeuwen of daarna ontstaan.

Hóe men zich voortbewoog en langs welke routes, werd medebepaald door de mogelijkheden en beperkingen die het landschap bood. Maar met de komst van moderne technieken van wegenaanleg, spoorwegbouw en ruimtelijke planning, werd men sinds de 19e eeuw bij de aanleg van verkeersverbindingen steeds minder afhankelijk van landschappelijke gegevenheden.
In deze aflevering richten we ons op verbindingen over land. We zoomen in op een aantal bijzondere geschiedenissen die verbonden zijn aan het wegen-, spoorwegen- en (inmiddels verdwenen) tramlijnennetwerk in Limburg." - Maurice Paulissen, landschapshistoricus

Vanaf deze weg in Wahlwiller kun je genieten van een mooi panorama. En dan gaan we weer verder met reizen door het landschap op zoek naar historisch interessante wegen.

De Maas

In het Limburgs museum legt  conservator Benoît Mater uit dat de Maas de oudste Romeinse weg is. Ze toont ons resten van een Romeinse brug in Maastricht en een Romeinse brug in Cuijck.

Handelswegen

Archeoloog Rob neemt ons mee naar Graetheide , waarbij o.a. een wegkruis herinnert aan een 18^e eeuwse Maasbaan. Een handelsweg, vanaf de Maas bij Berg en Urmond richting Keulen. En natuurlijk bezoeken we in deze uitzending ook de Napoleonsbaan. In de eerste helft van de 20^e eeuw was er een tramlijn van Maastricht naar Vaals. We bezoeken een tunneltje, een van de weinige stille getuigen van die tramlijn, als herinnering nog duidelijk te zien in het landschap. We gingen ook nog even kijken in Gennep in Noord-Limburg naar het Duits-lijntje, de spoorlijn van Wesel naar Boxtel. De lijn werd in 1950 uit gebruik genomen.

Tip!

Lopen over een Romeinse weg?
Kijk op https://www.viabelgica.nl

Tip: Romeinen in Limburg

• In het Limburgs Museum is een maquette te zien van de Romeinse brug van Maastricht. Wie meer wil weten over Romeinen in Limburg kan zijn hart ophalen in het Limburgs Museum in Venlo.

       Limburgs Museum, Keulsepoort 5, 5911 BX Venlo
       https://www.limburgsmuseum.nl/

 

• In Maastricht bevindt zich onder Hotel Derlon verschillende resten van het Romeinse verleden van de stad: 6 meter origineel Romeins stadsmuur uit de 4^de eeuw, restanten van een heiligdom. De locatie van de Romeinse brug over de Maas is aangegeven met een kopie van een leeuw dat ooit een Romeins graf bewaakte.

       Adres: Onze Lieve Vrouweplein 6, 6211 HD Maastricht.

 

• In Heerlen ligt het grootste Romeinse gebouw van Nederland, het badhuis. Recentelijk gerestaureerd en meer toegankelijk gemaakt voor het publiek.

       Thermenmuseum, Coriovallumstraat 9, 6411 CA Heerlen
       https://www.thermenmuseum.nl

En vergeet onze landschapsexcursie niet op 16 januari!
Voor inschrijving en meer info over deze landschapsexcursie, klik hier >>