Kolen en kampen. Tewerkstelling van politieke delinquenten in Nederlandse steenkolenmijnen, 1945-1958

Dit voorjaar is deel 86 van de reeks Maaslandse Monografieën verschenen: 'Kolen en kampen. Tewerkstelling van politieke delinquenten in Nederlandse steenkolenmijnen, 1945-1958'. Het werk is geschreven door Annet Schoot Uiterkamp.

Na de bevrijding van Zuid-Limburg in 1944 stond men voor grote problemen. Enerzijds moest de economie weer op gang komen en moesten er weer kolen gedolven worden, anderzijds zaten duizenden collaborateurs gevangen in kampen en in gevorderde scholen en kastelen. Wat moest er met deze mensen gebeuren? Ze moesten worden veroordeeld en gestraft. Al gauw werden beide problemen aan elkaar gekoppeld. Politieke gevangenen konden in de mijnen aan de slag. Was dit geen dwangarbeid? En wat vonden de vrije mijnwerkers ervan? In dit boek komt op basis van archiefonderzoek uitgebreid aan de orde hoe het tot deze opmerkelijke oplossing kwam, ook in vergelijking met België. In de mijnen werkten na verloop van tijd niet alleen NSB’ers en SS’ers, maar ook zogenaamde niet-bonafide Duitsers en Indië-weigeraars. In totaal waren tussen 1945 en 1957 ruim 13.000 politieke gevangenen in de mijnen tewerkgesteld. Naast de tewerkstelling wordt ook ruime aandacht besteed aan de verschillende soorten kampen, en aan het leven in die kampen. Het boek geeft als bijlage een overzicht van alle kampen die in Zuid-Limburg die tot 1958 hebben bestaan.

Annet Schoot Uiterkamp (Zwollerkerspel 1950) studeerde sociaal-economische geschiedenis aan de Katholieke Universiteit in Nijmegen en volgde de opleiding tot wetenschappelijk bibliothecaris aan de Universiteit van Amsterdam. Ze publiceerde over historische onderwerpen in de negentiende en twintigste eeuw. Vanaf 1990 werkte ze in Maastricht als bibliothecaris. Sinds haar pensionering is ze research fellow aan het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg in Maastricht. Ze deed onderzoek naar de tewerkstelling van politieke gevangenen, waarop ze in 2022 promoveerde aan de Universiteit van Maastricht.

In januari en mei heeft mevrouw Schoot Uiterkamp lezingen over dit onderwerp en publicatie verzorgd voor het LGOG. Nu is het werk beschikbaar om aan te schaffen bij het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg (SHCL) via de webwinkel https://www.shclimburg.nl/webshop voor € 24,95 excl. portokosten. Exemplaren zijn ook te koop aan de balie van het SHCL aan de Sint Pieterstraat 7, 6211 JM Maastricht.