Lezing over belastingheffing in het Land van Valkenburg voor 1795
Op woensdag 25 oktober organiseert de Heemkundevereniging van Schimmert in samenwerking met de Kring Valkenburg en Heuvelland van het LGOG een lezing door dr. Eduard Dormans.
De lezing
De oudste belastingen de waren stedelijke accijnzen op de consumptie. De opbrengst kwam in de stadskas. De koning of hertog moest het doen met het inkomen uit zijn eigen domein. Alleen in noodgevallen kon hij bij zijn onderdanen aankloppen. Een dergelijk verzoek, de zogenaamde bede of aide, werd besproken in een vergadering van de drie standen (of staten): de geestelijkheid, ridderschap en steden. De financiële steun was niet vanzelfsprekend en de onderdanen lieten niet na in ruil privileges en vrijheden te vragen.
In het Land van Valkenburg is over de bede vanaf de 14de eeuw in een Statenvergadering vergaderd waar oorspronkelijk alleen de grootgrondbezitters als kloosters en de adel in zaten. Pas later zien we de vier hoofdbanken (Beek, Klimmen, Heerlen en Meerssen) ter vergadering verschijnen om met de drossaard tot een akkoord te komen over de gevraagde bijdrage. De enige stad, Valkenburg, was onbeduidend en in de dorpen was de grondbelasting, een omslag op de percelen cultuurgrond, gebruikelijk.
De landsvorst had de steun van de Staten vooral nodig door de vele steeds duurdere oorlogen. Legers moesten op de been worden gebracht, versterkingen gebouwd en de schulden afbetaald. Niet alleen de eigen landsheer, ook zijn vijanden en bondgenoten zochten op het platteland foerage, voedsel en geld. Naast de betaling van de bede leed, vanaf 1550, de lokale bevolking bijna 150 jaar onder de vele afgedwongen leveranties, militaire contributies en ingekwartierde troepen.
De verdeling en de besteding van de belastingen was niet onomstreden. Vooral op dorpsniveau waar de lokale heer, zijn pachters en de pastoor het voor het zeggen hadden voelde men zich bedrogen of tekortgedaan door vermeende malversaties. Dit leidde herhaaldelijk tot ingrijpen en regelgeving van hogerhand. Het door de Habsburgers bestuurde deel van Limburg en Overmaze ging daarin het verst. Vanaf 1750 begon men er met hervormingen zoals een gedetailleerd kadaster waarin van elk perceel, ligging, gebruik, eigenaar en de erfelijke grondlasten vastlagen. Voorboden van een nieuwe tijd.
De spreker
Eduard Dormans (°1955) woont in Valkenburg aan de Geul en studeerde in 1979 af in de macro-economie aan de Universiteit van Tilburg. In 1991 promoveerde hij op een studie getiteld: Het tekort. Staatsschuld in de tijd der Republiek. Van 1981 tot 2014 was hij als econoom in het bedrijfsleven werkzaam. Tegenwoordig is hij research fellow van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg en doet onderzoek naar de fiscale geschiedenis van de Landen van Overmaze. https://shclimburg.academia.ed...
Attentie! De lezing vindt plaats in de kleine zaal van ʼt Weverke. Daarom is bij wijze van uitzondering aanmelding voor deze lezing noodzakelijk. Dat doet u door een mail te sturen aan heemkundeschimmert@gmail.com, met uw naam en telefoonnummer. Bij onderwerp ‘lezing’ vermelden.
De volledige uitnodiging kunt u hier vinden.
Vorige activiteit | Volgende activiteit