2022
Thema's
In het teken van het thema rampen zullen wij samen met het Sociaal Historisch Centrum Limburg (SHCL), Historisch Centrum Limburg, Centre Céramique en Universiteitsbibliotheek Maastricht (Histo Bistro) een aantal activiteiten (online en offline) organiseren.
Naast een kick-off splitsen we samen met het SHCL de maand op in 3 subthema's. Verschillende rampen uit de geschiedenis van Limburg komen aan bod. Ieder weekend zal een van deze thema's centraal staan tijdens een activiteit. Met de volgende onderwerpen gaan wij aan de slag:
- Hulp bij ‘Limburgse’ overstromingen en hulp vanuit Limburg bij de Watersnoodramp van 1953.
- Mijnrampen en mijnveiligheid, in samenwerking met Discovery Museum Kerkrade.
- De ramp die niet kwam, ofwel de dreigende situatie van de Koude Oorlog in samenwerking met Bureau Europa en Museum Schuilen in Maastricht.
De Histo Bistro staat in het teken van voedselbonnen, oorlogsrecepten en schaarste: wat at men ten tijde van rampen in Limburg?
Overzicht van activiteiten
Het programma staat nu online! Bekijk de activiteiten op de website van de Maand van de Geschiedenis. Een volledig overzicht staat hieronder:
- 01/10 - 31/10: HistoBistro: eten ten tijde van rampen
- 01/10: Kick-off Maand van de Geschiedenis LGOG en SHCL
- 08/10 - 09/10: Limburgse overstromingen
- 15/10 - 16/10: Mijnrampen en mijnveiligheid
- 29/10 - 30/10: De ramp die nooit kwam
Radiointerviews
- Een gesprek met Frank Hovens bij radiostation Bie Os over de Maand van de Geschiedenis.
- Een gesprek met Frank Hovens in L1 cultuurcafé over Limburgse rampen.
- L1 Cultuurcafé: de uitroeiing van de Eburonen.
- L1 Cultuurcafé: de vervolging van de Bokkenrijders.
HistoBistro: eten ten tijde van rampen
Tijdens de Maand van de Geschiedenis belicht de HistoBistro in korte kennisclips meerdere rampen. De belangrijkste vraag: hoe kwam men tijdens die gebeurtenissen aan eten?
Kick-off
Op zaterdag 1 oktober vond het kick-off evenement voor de Maand van de Geschiedenis 2022 plaats in Valkenburg. Verschillende gasten namen deel aan een tafelgesprek rond het thema ‘Wat een Ramp!’. Tijdens het eerste tafelgesprek bespraken Anique Hommels (Universiteit Maastricht), Ira Helsloot (Radboud Universiteit) en Hans de Smet (Koninklijke Militaire School België) de vraag: ‘Wat is een ramp?’. Een van de conclusies was dat de definitie van een ramp door context en tijdsbeeld bepaald wordt. De definitie van een ramp heeft te maken met de normen van veiligheid waar mensen aan gewend zijn.
Het tweede panelgesprek, dat werd geleid door Ira Helsloot, draaide rond de vraag ‘Wat is de rol van de media in de berichtgeving over rampen?’. Daan Prevoo (burgemeester van Valkenburg aan de Geul) vertelde over zijn ervaringen met de media tijdens de watersnoodramp in Valkenburg. Marc Josten (eindredacteur van Argos-TV, HUMAN en VPRO) ging in op het verschil tussen neutraliteit en objectiviteit binnen de media. Frank van Vree (bijzonder hoogleraar Geschiedenis van Oorlog, Conflict en Herinnering aan de UvA) vertelde over de iconische waarde van beelden tijdens een ramp. De panelgasten spraken ook over media framing: een ramp wordt vaak pas een ramp wanneer de media het als ramp labelt.
Tijdens de pauze en als afsluiting verzorgde Rene Haustermans verzorgde de muzikale omlijsting. Hij speelde een selectie ramp-gerelateerde liederen die vanuit cultuurhistorisch perspectief gekaderd werden.
De panelsessies zijn als afleveringen van de podcast Limburgs Verleden terug te luisteren.
Blogs over Limburgse overstromingen
Mijnrampen en mijnveiligheid
In Limburg hebben zich in de loop van de laatste 150 jaar meerdere mijnrampen voorgedaan. Het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg heeft er voor gekozen om twee mijnrampen uit de vergetelheid te halen: De ramp op de mijn Laura en Vereeniging in 1908 in Eygelshoven, en de ramp op de mijn Willem-Sophia in 1955 bij Spekholzerheide. Eén met een slechte afloop, en één met een goede afloop.
Daarnaast is er ook aandacht voor de reddingsbrigades die dan in actie komen, en voor de opleiding voor mijnwerkers die ondergronds gaan: de Ondergrondse Vakschool.
In de week van 10 oktober zullen zij bijna elke dag een nieuw onderwerp aanstippen via hun Facebookpagina. Benieuwd naar meer informatie over deze onderwerpen? Dan is er ook via deze pagina's meer informatie te vinden over mijnrampen en het voorkomen daarvan: Ketelramp Laura 1908, Mijnramp Willem-Sophia, Reddingsbrigades, OVS - Veiligheid staat voorop!
In geval van nood
Bureau Europa maakte in het kader van hun expositie Prepper Paradise de wandeling In geval van nood – verschuilen, verschansen en verstoppen in Maastricht in samenwerking met LGOG. Met Bureau Europa als vertrekpunt en het Museum Schuilen in Maastricht als eindhalte kriskras je om het centrum van Maastricht heen. Je komt langs verborgen schuilkelders, uitkijkposten in de binnenstad, de refugies, de forten en in de sporen van de Bescherming Bevolking (BB). De wandeling is te bekijken op de website van Bureau Europa en te downloaden via Izi.Travel.