Lezing vaccinatiecampagne tegen pokken

16 februari 2022

19:30 uur

Café-restaurant Bergzicht (Vijlenberg 55, 6294AR Vijlen)

Entree: Vrije gave

In samenwerking met de geschied- en heemkundekring ‘De Noabere va Viele’ organiseert Kring Valkenburg en Heuvelland op woensdag 16 februari een lezing door dr. Willibrord Rutten over De wortel, de preek en de stok. De vaccinatiecampagne tegen de pokken in Limburg, 19e en 20e eeuw.

In 1798 maakte dokter Edward Jenner (1749-1823) bekend dat hij een vaccin had ontdekt, de zogenoemde koepokstof, waarmee men zich levenslang tegen de gevreesde pokken kon beschermen. Reeds in 1801 maakte Edward Jenner’s Cowpox Vaccine zijn debuut in het departement Nedermaas. Dr. Benoît Hösch uit Vaals had de primeur. Onder keizer Napoleon kwam een grootscheepse vaccinatiecampagne op gang, die onder de regering van koning Willem I werd voortgezet. De pioniers van de koepokinenting kregen evenwel te kampen met een deels onwillige en weigerachtige bevolking. In de Nederlandse bible belt verzet het strenggereformeerde kerkvolk zich tot op de dag vandaag tegen kunstmatige immunisatie. Minder bekend is dat ook in de gebieden beneden de Moerdijk, waar het kerkvolk praktisch homogeen katholiek was, de vaccinatiecampagne niet meteen van een leien dakje ging. Waar lag dat aan? In 1872 werd vaccinatiedwang ingesteld. Met de stok achter de deur heeft ook de provincie Limburg zich gewonnen gegeven.

Willibrord Rutten (1955) is oud-medewerker van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg te Maastricht. Hij studeerde sociaaleconomische geschiedenis aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Hij is gepromoveerd aan de Landbouwuniversiteit Wageningen op een proefschrift over de sociale geschiedenis van de pokkenbestrijding in Nederland in de 18e en 19e eeuw, getiteld De vreselijkste aller harpijen (Utrecht: HES Publishers, 1997). Publiceerde een boek over de ondernemingsgeschiedenis van Oranje-Nassau Mijnen (met J. Peet) en schreef hoofdstukken in het boek Mijnwerkers in Limburg. Een sociale geschiedenis (A. Knotter ed.) en in het standaardwerk Limburg, een geschiedenis, uitgegeven door LGOG.

De volledige uitnodiging is hier te vinden.