Lezing Het Limburgse Briefhoofdenproject. Van vluchtige bedrijfscorrespondentie tot tijdloos (digitaal) erfgoed door Joris Roosen

2 oktober 2023

19:30 uur

StayOkay, Maasboulevard 101 te Maastricht

Entree: leden gratis; niet-leden €5,-

Op maandag 2 oktober om 19:30 uur bent u van harte uitgenodigd voor een lezing door onderzoeker Joris Roosen over Het Limburgse Briefhoofdenproject.

Het Limburgse briefhoofdenproject

Het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg (SHCL) beschikt over een collectie van ruim 5.000 briefhoofden voor de periode 1850-1988. Een briefhoofd is een gedrukt opschrift op zakelijk briefpapier met de adresgegevens van een bedrijf of instelling. Naast deze gegevens bevatten de briefhoofden doorgaans ook informatie over de bedrijfstak en de producten die werden geproduceerd. In sommige gevallen worden ook de industriegebouwen of winkels van het bedrijf in het briefhoofd weergegeven. Een mooi briefhoofd werd in de negentiende en in de eerste helft van de twintigste eeuw gezien als het ‘visitekaartje’ van een bedrijf, een middel om de ontvanger van de brief te wijzen op de producten en de kwaliteit van de onderneming. Het klassieke briefhoofd werd in de loop van de tweede helft van de twintigste eeuw vervangen door een bedrijfslogo.

De briefhoofdencollectie maakt deel uit het industrieel erfgoed van Limburg. Vaak bevatten ze fraaie afbeeldingen van de fabrieken, winkels en producten van een bedrijf. Binnen de industriële archeologie en techniekgeschiedenis worden briefhoofden bijvoorbeeld gebruikt om de ontwikkelgeschiedenis van fabrieksgebouwen te reconstrueren. Zeker wanneer bedrijfsgebouwen uit het landschap zijn verdwenen, vormen de briefhoofden een unieke inkijk in het visuele aspect van een bedrijf in het verleden. Briefhoofden vertellen ons ook iets over hoe een ondernemer communiceerde met consumenten en zakenpartners.

Naast de documentaire en informatieve waarde van de briefhoofden, zijn ze ook geschikt voor kunst- en cultuurhistorisch onderzoek. In dit kader zijn er diverse onderzoeksmogelijkheden die verband houden met de iconografie van de briefhoofden. Zo kan de vergelijking gemaakt worden tussen briefhoofden van bedrijven in verschillende sectoren of kan de evolutie van briefhoofdstijlen doorheen de tijd bestudeerd worden. Ook is het mogelijk om deze stijlen te kaderen in bredere algemene kunststromingen en economische tendensen. Het productieproces van de briefhoofden zelf is dan weer interessant vanuit het oogpunt van techniekgeschiedenis.

Het SHCL wil deze unieke collectie briefhoofden digitaliseren, uitbreiden via een crowdsourcing project en vervolgens ter beschikking stellen voor onderzoek en publiekswerking. Door digitale middelen kan deze onderbelichte en onderbenutte bron nu veel systematischer worden ingezet voor onderzoek. In de lezing wordt nader ingegaan op de achtergrond van het project, de opzet en mogelijkheden voor onderzoek en publieksbereik.

De volledige uitnodiging kunt u hier vinden.