Lezing ‘De ontginning van de Sint-Pietersberg’ door Hans Ogg
Op maandag 10 maart om 19:30 uur bent u van harte uitgenodigd voor de lezing van Hans Ogg over de ontginning van de Sint-Pietersberg.
De ontginning van de Sint-Pietersberg
De Sint-Pietersberg herbergde ooit een van de grootste door mensen aangelegde gangenstelsels ter wereld met een totale ganglengte van meer dan 200 km . Inmiddels zijn grote delen daarvan verdwenen door afgraving ten behoeve van de cementindustrie, deels ook door instortingen. Oorspronkelijk strekte het zich uit van de noordelijke punt van de heuvel, onder het Fort Sint-Pieter, tot onder Belgisch gebied in het zuiden. De aanleg daarvan is begonnen in de Middeleeuwen, in elk geval al in de veertiende eeuw. De bloeitijd van de grote ontginningen eindigde in de 18e eeuw. Eeuwenlang heeft de productie van bouwsteen uit de Sint- Pietersberg, maar ook uit andere groeven in de omgeving een grote economische impact gehad.
Het enorme gangenstelsel dat zo in de loop der eeuwen ontstaan is, zoals wij dat kennen uit de publicaties van ir. D.C. van Schaïk, bestaat in feite uit een aaneengroeien van diverse, op verschillende plaatsen gestarte ontginningen. Nadat ze aaneen gegroeid waren, fungeerden ze als substelsels in een groter geheel. In deze lezing gaan we vooral in op de wordingsgeschiedenis van twee grote substelsels in het deel van de St.-Pietersberg ten noorden van de kasteelruïne Lichtenberg: het stelsel Slavante, gestart vanuit gangen bij Lichtenberg, en het Noordelijk gangenstelsel, gestart vanuit een ingang in het Jekerdal, vlak bij Fort Sint-Pieter. Beide substelsels hebben een geheel eigen wordingsgeschiedenis, die ook zichtbaar wordt in de gebruikte ontginningstechnieken en de aanwezige opschriften. Interessant is ook dat die wordingsgeschiedenis een goed beeld geeft van de toenmalige eigendomsverhoudingen en de praktische en maatschappelijke problemen die daarmee gepaard gingen. Zo levert inzicht in de ontginningsgeschiedenis ook een bijdrage aan de sociale geschiedenis.
Het onderzoek is gebaseerd op uitvoerig literatuuronderzoek, uitvoerig archiefonderzoek en veel veldwerk en werd gesubsidieerd door de Stichting Oud Sint-Pieter.
Over de spreker
Hans Ogg is in 1949 geboren in Maastricht. Later studeerde hij in Utrecht Algemene Taalwetenschap en op latere leeftijd In Tilburg Informatiemanagement. Hij heeft op diverse hogescholen gewerkt als leraar, in een managementfunctie, vooral op het gebied van onderwijskundige systeemontwikkeling. Vanaf zijn 13e kwam hij, daartoe gestimuleerd door zijn leraar Geschiedenis op de middelbare school, in de grotten van de St.-Pietersberg, aanvankelijk als hobby, later werd hij ook actief op het terrein van onderzoek. Hij heeft zijn hele leven, maar vooral na zijn pensioen, bijdragen geleverd aan dat onderzoek, door inventarisaties van gangenstelsels (t.b.v. Natuurmonumenten in de St.-Pietersberg), voor Limburgs landschap (de Cannerberggroeve). Daarnaast heeft hij de verzamelingen van ir. D.C. van Schaïk en J. Spee in het HCL geïnventariseerd en beschreven. Samen met R. Habets en C. Sijben heeft hij vanaf 2020 veld- en archiefonderzoek verricht over de gangenstelsels in de St.-Pietersberg. Dat heeft geresulteerd in een uitgave over de ontginningsgeschiedenis daarvan: “Sint Peters Berch”.
De volledige uitnodiging kunt u hier vinden.
Vorige activiteit | Volgende activiteit