Lezing ‘De gezondheidstransitie in “hekkensluiter” Maastricht, 1864-1955 door Mayra Murkens

4 november 2024

19:30 uur

StayOkay, Maasboulevard 101 te Maastricht

Entree: leden gratis; niet-leden €5,-

Op maandag 4 november om 19:30 uur bent u van harte uitgenodigd voor de lezing van Mayra Murkens over de gezondheidstransitie in “hekkensluiter” Maastricht in de periode tussen 1864 en 1955.

De gezondheidstransitie in “hekkensluiter” Maastricht, 1864-1955
In de loop van de late negentiende en vroege twintigste eeuw vonden er door heel de Westerse wereld ongekende veranderingen plaats op het gebied van gezondheid, wat wij ook wel de gezondheidstransitie noemen. Voor deze transitie kenden gemeenschappen hoge sterftecijfers en haalden vele kinderen de volwassen leeftijd, laat staan een hoge leeftijd, niet. De boosdoener: vooral infectieziekten die in vervuilde en overbevolkte omgevingen vrij baan hadden. Bovendien werden deze ziekten nog een handje geholpen doordat veel mensen weinig geld hadden en daardoor vaak met een knorrende maag naar bed moesten. Een goede weerstand was dan ver te zoeken. Maar na deze gezondheidstransitie haalden kinderen veel vaker een volwassen leeftijd, de sterftecijfers waren lager, en mensen gingen veel minder dood aan deze infectieziekten. Doordat mensen langer leefden, kregen weliswaar andere ziekten de kans om zich te ontwikkelen, zoals hart- en vaatziekten of kanker, maar dat gebeurde pas op een veel latere leeftijd.

In Nederland vond deze transitie in gezondheid en sterftepatronen allereerst plaats in het noordwesten van het land. Het zuidoosten liet langer op zich wachten, en Maastricht kan daarin misschien wel als hekkensluiter gezien worden. De zuigelingensterfte was in de vervuilde industriestad nog lange tijd torenhoog en infectieziekten bleven nog decennialang de boventoon voeren. Toch vond ook hier uiteindelijk deze gezondheidstransitie plaats. In de lezing zal ingegaan worden op hoe die gezondheidstransitie eruit zag, wat (mogelijke) oorzaken daarvan waren, en bovenal op de vraag of we Maastricht wel terecht als hekkensluiter kunnen karakteriseren.

Over de spreker
Mayra Murkens is gepromoveerd op haar onderzoek naar de gezondheidstransitie in Maastricht, waarbij zij onderzoek deed naar aan welke doodsoorzaken mensen overleden in de periode tussen 1864 en 1955, en in hoeverre daar patronen van ongelijkheid in te zien waren. Zij heeft vervolgens onderzoek gedaan met soortgelijke bronnen over Amsterdam aan de Radboud Universiteit en ze werkt nu als universitair docent economische en sociale geschiedenis aan de Universiteit Groningen. Hier zet zij haar onderzoek naar gezondheid, sterfte en ongelijkheid in de negentiende en vroeg twintigste eeuw voort.

De volledige uitnodiging kunt u hier vinden.