Licht op het zonneleen Gronsveld (Werken LGOG 23)

Als deel 23 in de reeks Werken verscheen op 12 november 2017 Licht op het zonneleen Gronsveld, een monumentaal boek van de hand van Th.J. van Rensch.

Op wetenschappelijke wijze wordt hierin eerst de middeleeuwse ontginning van het Land Gronsveld beschreven. Vervolgens wordt uitgebreid aandacht besteed aan de adellijke heren die over Gronsveld regeerden. Gedetailleerd wordt de kleinschalige, maar zeer gecompliceerde organisatie van bestuur, belastingheffing en rechtspraak binnen Gronsveld in kaart gebracht. Het gaat onder andere over de rol van Zuid-Duitse ambtenaren die in Gronsveld werden ‘geïmporteerd’, corruptie, familiebelangen, en verzet van de bevolking tegen onwelgevallige bestuurders. Samengevat levert het een bij tijd en wijle spannend verhaal op van de politieke cultuur binnen een dorpssamenleving in de zeventiende en achttiende eeuw. De uitkomsten daarvan kunnen ook model staan voor vergelijkbaar onderzoek in andere plaatsen.

Gronsveld was tot aan de Franse Revolutie één klein, maar onafhankelijk gebied ten zuidoosten van Maastricht. Het was rond 1400 als ‘Land’ ontstaan uit de oorspronkelijke ‘losse onderdelen’ Gronsveld, Eckelrade, Honthem, Heugem en (tot 1728) Slenaken. Daarnaast bestonden er juridische banden met Vaals, Sint-Martens-Voeren en Oost.

Formeel behoorde Gronsveld tot het Heilige Roomse Rijk der Duitse natie. De heren van Gronsveld erkenden de keizer als hoogste autoriteit binnen het Rijk, maar ontleenden verder hun gezag over land en onderdanen aan God en de zon (vandaar de term ‘zonneleen’). Zij beschikten over uitgebreide bevoegdheden op het terrein van bestuur, rechtspraak en belastingheffing, benoemingsrechten en diverse economische monopolies zoals munt-, molen- en mijnbouwrecht. De heren van Bronckhorst Batenburg die vanaf omstreeks 1450 over Gronsveld regeerden, werden in 1586 verheven tot rijksgraaf. Die titel verschafte toegang tot de kringen van de hoge Europese adel en effende de weg voor belangrijke militaire functies.

Licht op het zonneleen Gronsveld heeft een formaat van 20 x 26 cm, telt 752 pagina’s, is gebonden, heeft een harde omslagkaft en bevat samenvattingen in het Engels en Duits. Het is rijk geïllustreerd met circa 250 afbeeldingen en bevat veel groot afgebeelde kadastrale kaarten.

Prijs
€ 37,50 (exclusief verzendkosten)

Dr. Th.J. van Rensch

2017