Gluren bij de Buren ... Haelen
Op de Midden-Limburgse zandgronden waren een paar boerenwoningen, een beek en een kerk voldoende om een dorpje zoals Haelen te laten ontstaan. Eeuwenlang was het hard werken voor een karig bestaan. Kerk en kasteel bepaalden voor een groot deel het leven van de bewoners.
Omstreeks 1100 zijn in het “ghoor”(moeras) de eerste fundamenten gelegd voor een versterkt huis, dat later uitgroeide tot het huidige kasteel Aldenghoor. Haelen hoorde tot het Land van Horne. In 1275 had Haelen al een schepenbank. Aldenghoor werd bewoond door diverse geslachten, waarvan met name de familie De Keverberg het kasteel bijna 300 jaar bewoonde. In 1903 overleed de laatste baron, die vrijgezel was.
Haelen bleef een klein dorp, dat voornamelijk op de landbouw gericht was. Eind 1814 telde Haelen 560 inwoners, die leefden in 104 huizen, waarvan er 13 onbewoonbaar waren. Het kasteel telde 23 bewoners, overwegend knechten en dienstmeiden. In 1879 werd de spoorlijn Antwerpen-Weert-Roermond-Gladbach aangelegd, waardoor er in Haelen een station kwam. Al snel vestigde zich hier een aantal kleine bedrijven, voornamelijk gericht op houthandel, fourage- en aardappelhandel. Uiteraard kwamen er hierdoor ook diverse horecagelegenheden. In 1939 werd het station gesloten. Haelen bleef wel nog lange tijd als laad- en losplaats fungeren.
Het oude kerkje van Haelen, waarvan de toren met zijn speklagen (mergel en baksteen) dateerde uit 1523, werd in 1857 vervangen door een nieuwe kerk, die tegen de oude toren werd gebouwd. Dit was een van de eerste kerken, ontworpen door de bekende bouwmeester Pierre Cuypers. Helaas werd deze fraaie kerk op 15 november 1944 verwoest door de terugtrekkende Duitsers. In 1955 werd op dezelfde plek een nieuwe grotere kerk gebouwd. Deze grotere kerk had alles te maken met de bouw van de Maascentrale (PLEM), waardoor men in Haelen een forse uitbreiding van het inwoneraantal verwachtte. De bevolking groeide van 800 in 1889, naar 1200 in 1930 tot 1400 in 1950. Na de bouw van de Maascentrale groeide dit snel tot de ruim 4300 heden ten dage. Er werden complete nieuwe wijken gebouwd, waardoor van het oude dorpskarakter jammer genoeg vrijwel niets bewaard is gebleven. Alleen rond het Haelens Broek, Overhaelen, de Dries en de Statie is nog iets van dit karakter bewaard gebleven. Het dorp werd in feite overgeleverd aan de vernieuwingsdrang van de toenmalige bestuurders, waardoor ook de oude dorpskern geheel werd afgebroken en plaats moest maken voor nieuwbouw. Tijdens de wandeling wordt ook hieraan aandacht besteed.
Gelet op het voorgaande zal deze wandeling zich afspelen rond kerk en kasteel. In de kerk zal de werkgroep Heemkunde van de Studiegroep Leudal een expositie inrichten over de oude kerk van Haelen. Vanaf 18.30 uur kunt u deze bezichtigen. In groepen wandelen we vanaf de kerk via de Beekstraat naar de Vogelmolen, het park van kasteel Aldenghoor, de tuin met voormalige begraafplaats van het kasteel en vandaar naar de Napoleonsweg. De afsluiting zal plaatsvinden op de binnenplaats van kasteel Aldenghoor omstreeks 21.15 uur met de mogelijkheid om een drankje te nuttigen op de binnenplaats of in de brasserie.
Bekijk hier het volledige programma van de Cultuurhistorische Zomer 2019 van Kring Weert >>
Vorige activiteit | Volgende activiteit